Manastir Tvrdoš

 

U Trebinju i okolini nalaze se značajni kulturno-istorijski spomenici, među kojima je i mnoštvo starih verskih zdanja. Od svega što sam videla u tom delu Hercegovine na mene je najveći utisak ostavio manastir Tvrdoš. Već na ulazu u manastirsko dvorište imala sam neki poseban osećaj.

Manastirska crkva je prelepa, kao i ceo kompleks. U dvorištu ima puno zelenila i cveća, a prirodni ambijent u kojem je manastir smešten zaista je poseban.

Manastir Tvrdoš nastao je na temeljima crkve iz IV veka. Smatra se da je izgrađen u XIII veku i predstavlja najstariji aktivni manastir u Hercegovini. Tokom tursko-mletačkog rata manastir je srušen, a deo relikvija prenet je u manastir Savinu u Herceg Novom, kao i u manastir Duži, koji se nalazi nedaleko od Tvrdoša.

U manastiru Tvrdoš Sveti Vasilije Ostroški primio je monaški postrig i sveštenički čin. Danas je ovaj manastir poznat i po tome što se u njemu nalazi ruka svete kraljice Jelene Anžujske, majke kraljeva Milutina i Dragutina.

Ovaj manastir je posvećen Uspenju Presvete Bogorodice. U posedu manastira je i vinograd, a manastir Tvrdoš ima dugu tradiciju proizvodnje vina, koja datira čak iz XV veka. Tvrdoško crno vino jedno je od najboljih vina na ovim prostorima.

Hercegovačka Gračanica

 

Nastala je po želji čuvenog pesnika Jovana Dučića, a postala je najposećeniji verski objekat u istočnoj Hercegovini. Smeštena je na brdu iznad Trebinja sa prelepim vidikovcem koji obuhvata ceo grad, Trebišnjicu i okolna brda.

Jovan Dučić je u svom testamentu izrazio želju da bude sahranjen na jednom od brda oko Trebinja u crkvi koja bi podsećala na Gračanicu, najpoznatiju zadužbinu kralja Milutina iz 1321. godine, koja se nalazi na Kosovu.

Tačno 56 godina nakon smrti Jovana Dučića, na praznik Blagovesti 1999. godine, na brdu Crkvina postavljen je i osveštan kamen temeljac za izgradnju Hercegovačke Gračanice. Naredne godine je završen ceo kompleks i na Blagovesti, Dučićevi ostaci preneti su u Hercegovačku Gračanicu.

Lokacija Hercegovačke Gračanice izabrana je na osnovu nekih navoda da je tu postojala Crkva Svetog Arhanđela Mihaila, zadužbina kralja Milutina. Hercegovačka Gračanica je za jedan nivo niža od Gračanice na Kosovu, a u njenoj unutrašnjosti takođe ima nekih različitosti. Crkva je izgrađena u vizantijskom stilu sa ikonostasom koji predstavlja kopiju ikonostasa iz manastira Hilandar na Svetoj Gori.

Sa desne strane crkve nalazi se grob Jovana Dučića sa skromnim natpisom „Jovan Dučić – pesnik“, baš kako je on želeo da piše. Osim crkve, upečatljiv je i zvonik, a u ovom kompleksu nalaze se i vladičanski dvor, amfiteatar, suvenirnica i restoran Dučićev pogled.