Istanbul

Pun kontrasta i jedinstven po mnogo čemu, Istanbul pleni svojom bogatom istorijom, nezaboravnim šopingom i neodoljivim šarmom. Osim što je jedini grad na svetu koji se prostire na dva kontinenta, ima i tri imena koja se i dalje koriste: Istanbul, Konstantinopolj i Carigrad. Iako je tokom svoje burne istorije bio prestonica triju velikih carstava: Rimskog (330—395), Vizantijskog (395—1453) i Osmanskog (1453—1923), osnivanjem Turske republike izgubio je status glavnog grada. Sa svojih 14 miliona stanovnika Istanbul je danas najmnogoljudniji grad u Evropi i za malo najveći po urbanoj površini koju obuhvata (jedino je Moskva veća).

Evropski deo Istanbula je istorijski značajniji i posećeniji je od azijskog dela grada. Glavne znamenitosti evropskog dela grada su verski objekti, palate i bazari. Najveći broj džamija u Turskoj koncentrisan je u Istanbulu, čak više od 3000.

Aja Sofija - Sveta Sofija je sagrađena kao najveća crkva u vizantijskom periodu i oko 900 godina je čuvala taj rekord, a do današnjih dana je jedno od najimpozantnijih i najznačajnijih arhitektonskih poduhvata na svetu. Nakon turskog osvajanja Konstantinopolja 1453. godine, Sveta Sofija je pretvorena u džamiju dodavanjem četiri minareta, a danas je to muzej u kome dominiraju islamski motivi, ali se u nekim delovima ove velelepne građevine vide ostaci starih ikona iz vizantijskog perioda. Pre nekoliko godina Aja Sofija se našla među dvadeset finalista za novih sedam svetskih čuda.
 
Plava džamija iz sedamnaestog veka svoje ime je dobila po 21043 plava crepa i brojnim ukrasima od plavog porcelana, a najpoznatija je po tome što je jedina džamija u Turskoj sa šest minareta. U njoj se i danas vrše verski obredi.

Između Aja Sofije i Plave džamije nalaze se ostaci nekadašnjeg Hipodroma, gde sad postoje tri spomenika: Konstantinov stub, Serpentinov stub i Teodosijev obelisk, kao i fontana Kajzera Vilhelma II, koja je izgrađena 1898. godine prilikom njegove posete Istanbulu.

Najznačajnija džamija u Istanbulu - Sulejmanija izgrađena je u čast Sulejmana Veličanstvenog. U okviru kompleksa gde se nalazi ova džamija, postojali su različiti objekti: bolnica, javna kuhinja, škola itd. U dvorištu su grobovi Sulejmana, Rokselane, njihove ćerke Mirmar i dvojice naslednika Sulejmana II i Ahmeta II, sa ukrasnim stubovima prenetim iz vizantijskog Hipodroma.

Bogatstvo Istanbula ogleda se i kroz njegove brojne impresivne palate, od kojih su neke prerasle u veoma posećene turističke atrakcije, kao što su Topkapi i Dolambahče. Palatu Topkapi je izgradio Mehmed II Osvajač i u njoj se nalazio presto Otomanske imperije od petnaestog do devetnaestog veka. 1924. godine ova palata postaje muzej. Tu se nalaze vredne kolekcije porcelana, kristala, srebra i smaragda i najveći primerak smaragda na svetu. Centralni dvor je okružen vrtom, sa čije leve strane se nalaze harem, lavirint intriga i centar svađa. U palati Topkapi nalazi se pozlaćeni presto Murata III, poklon Egipatskog guvernera. Takođe su izloženi kostimi sultana i svilenih kaftana, dijamantska kašika od 86 karata, brojni satovi, jatagani, mačevi krstaša, otomanski štitovi i srednjevekovni spisi. Interesantno je da se u ovoj palati nalaze svete relikvije, među kojima su kosti ruke Jovana Krstitelja, kao i islamske relikvije: polomljeni zub, otisak stopala i kosa proroka Muhameda.

U drugoj polovini devetnaestog veka, presto Otomanske imperije preseljen je iz Topkapi palate u dvorac Dolmabahče, koji je izgrađen po ugledu na velelepne evropske palate, a pre svega Versaj. Ipak, Dolmabahče je autentična palata, podeljena na muški i ženski deo. Jedna od prostorja je spavaća soba sultana Abdul Aziza sa zidovima od najboljeg egipatskog alabastera i krevetom koji je specijalno dizajniran za čoveka od 150 kilograma. U palati se nalazi najteži luster na svetu, poklon kraljice Viktorije, stepenice od kristala i mahagonija, belgijski tepisi, venecijansko staklo, češki porcelan i brojni drugi vredni predmeti. Svi satovi u palati Dolmabahče zaustavljeni su na tačno 9:05 časova, što značava vreme smrti Mustafe Kemal Ataturka, koji je preminuo u ovoj palati 1938. godine.

Jedan od najlepših načina upoznavanja Istanbula je krstarenje Bosforom. Svako krstarenje ima svoje čari ali krstarenje Bosforom je posebno jer se tu istovremeno razdvajaju i povezuju Evropa i Azija, kao i Mramorno i Crno more. Duž obala Bosfora su još u Vizantijsko doba sagrađeni prvi letnjikovci, a i danas je stvar prestiža imati vilu na obali Bosfora. U prijatnoj vožnji brodom prošli smo pored nekih od najvećih znamenitosti Istanbula, kao što su: Zlatni rog, Galata most, sa brojnim pecarošima, Galata kula, sa čijeg se vrha pruža jedan od najlepših pogleda na Istanbul, impozantni viseći Bosforski most, Galatasaraj Univerzitet, kao i brojne palate i džamije, i one u kojima sam bila i one koje nisam posetila.

Kad ste u Istanbulu, šoping je nešto što se ne sme, a i ne može propustiti. Najveći tradicionalni market je Grand Bazaar, koji je ustvari najveća natkrivena pijaca na svetu. To je pravi lavirint sa više od 4000 štandova i još više neumornih prodavaca koji jedva čekaju da priđete njihovom štandu i da počne cenkanje :). Spice Bazaar je manja pijaca sa najrazličitijim vrstama začina, kao i mnogobrojnim lokalnim prehrambenim proizvodima.

Naravno, u Istanbulu postoje i veliki savremeni šoping centri ali su ovi tradicionalni svakako interesantniji jer su autentični i predstavljaju prave turističke atrakcije. U modernom delu evropskog Istanbula najpoznatiji su Trg Taksim i avenija Istiklal - Avenija nezavisnosti, koja se nadovezuje na ovaj trg. To je pešačka zona po kojoj vozi samo jedan starinski tramvaj, a duž cele ulice se nižu prodavnice, butici, restorani i kafići. Što se tiče šopinga u Istanbulu, mene je najviše fasciniralo to što postoje neke ulice u kojima se prodaje isključivo jedna vrsta proizvoda, na primer ulica sa muzičkim instrumentima, pa ulica sa alatima itd.


Iako nisam putovala vozom, u Istanbulu sam posetila i glavnu železničku stanicu evropskog dela Istanbula - Sirkeči gari, koja je bila poslednja stanica jednog od najpoznatijih vozova ikada - Orient ekspresa. Tu se nalaze svedočanstva koja pripovedaju istoriju slavnog voza. Radnja čuvenog krimi romana, koji je doživeo brojne ekranizacije, još čuvenije autorke Agate Kristi dešava se u Orient Ekspresu na liniji koja je od 1883. do 1977. godine postojala između Pariza i Istanbula. Agata Kristi je baš u Istanbulu napisala taj roman. Orient Ekspres je bio inspiracija i mnogim drugim umetničkim ostvarenjima.

Istanbul je popularna turistička destinacija tokom cele godine. U njemu je uvek gužva, kao što se i očekuje od tolikog grada i uvek je pravi trenutak za degustaciju turskog ratluka i baklave :).