Sokobanja

Soko banja - Soko grad, dođeš star, a odeš mlad. Ova krilatica, čiji je autor Branislav Nušić, uvek mi je bila smešna ali je i originalna i efektna, mora se priznati. Naziv ove banje po pravilu se piše kao jedna reč, pa bi trebalo tako i da se izgovara iako je uobičajeno da ga izgovaramo kao dve reči. Kako god, Sokobanja je jedna od najvećih i najposećenijih banja u Srbiji. Smeštena je na nadmorskoj visini od 400 m i najvećim svojim delom oslanja se na planinu Ozren. U njoj je prisutna visoka koncentracija kiseonika, ozona i negativnih jona u vazduhu, što u kombinaciji sa povoljnim atmosferskim pritiskom i radonom, kao i odsustvom zagađenja i veoma malo vetrovitih dana godišnje, doprinosi tome da Sokobanja postane poznati klimatski centar i vazdušna banja, posebno pogodna za lečenje plućnih oboljenja.

Interesantno je da je Sokobanja prva ekološka opština u Srbiji sa najdužom tradicijom razvoja banjskog turizma. Ovde postoji šest glavnih termalnih izvora sa temperaturom vode od 28 do 45°C, koji spadaju među najradioaktivnije izvore u Srbiji. Kažu da je svaki posetilac ove banje izložen blagoj inhalaciji zbog tih radioaktivnih gasova, što ima blagotvorno dejstvo na disajne organe i uopšte ceo organizam. Za astmatičare i druge plućne bolesnike primenjuje se posebno lečenje inhalacijom koje podrazumeva udisanje gasova i pare radioaktivne vode. Ipak, najčešći (i najlepši :)) oblik lečenja je kupanje u termalnim vodama, što prija svima.

Sokobanja ima nekoliko lepih parkova koji su nastali zahvaljujući lekovitim vodama. U centralnom gradskom parku postoji nekoliko termalnih izvora, a kroz ovaj park protiče i Vrelski potok koji se u severnom delu parka sastavlja sa termalnim podzemnim potokom i dalje se zajedno ulivaju u reku Moravicu. Centralni gradski park je poznat i kao „park kod kupatila“ jer se na ivici ovog parka, uz gradsko šetalište, nalazi Rimsko kupatilo Amam, koje je poznatije kao Tursko kupatilo. Izgradili su ga Rimljani da bi koristili blagodeti termo-mineralne vode. Preko puta je Milošev konak. Sokobanja ima još nekoliko lepih parkova, kao što su park Banjica i park na Vrelu.

Najpoznatije izletište u Sokobanji je Lepterija, koja je samo 1,5 km udaljena od centra banje. U tom delu dolaze do izražaja sve prirodne lepote Sokobanje. Prelepa Moravica, koja krivuda kroz gustu šumu sa svojim virovima i brzacima, mislim da nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Ja bih mogla satima samo da slušam žubor reke jer je to zvuk koji me najviše opušta. Na desoj obali Moravice se nalazi interesantan fenomen - lik Bogorodice sa Isusom u naručju, koji je prirodno izobražen u steni. U blizini je i crkva posvećena rođenju Presvete Bogorodice, koja je podignuta na temeljima hrama iz četrnaestog veka.
 
U okviru Lepterije posebno prijatno mesto je restoran Marko Polo, koji je poznatiji po svom ranijem nazivu Pećina jer je smešten ispod velike stene koja pravi fenomenalan hlad preko leta, a zaklon kada pada kiša. Na uzvišenju, nedaleko od ovog restorana nalazi se Soko grad, ustvari ostaci srednjevekovnog grada od kojeg je sačuvana samo jedna kula. Odatle se pruža prelep pogled na okolna šumovita brda.