Maj mesec matematike

Maj mesec matematike je manifestacija koja se održava tokom meseca maja širom Srbije i za cilj ima popularizaciju matematike - predmeta koji mnogi obožavaju, a još više njih ga se plaše. U okviru ove manifestacije održavaju se interaktivne izložbe, predavanja, radionice, filmske projekcije, ulična umetnost, javne tribine i takmičenja, sve na temu matematike. Ova dešavanja su namenjena učenicima osnovnih i srednjih škola, studentima, kao i ostalim građanima svih uzrasta i profesija. Organizatori manifestacije su Centar za promociju nauke i Matematički institut Srpske akademije nauka i umetnosti. Među počasnim učesnicima i predavačima nalaze se ugledni matematičari iz zemlje i sveta.

Prva manifestacija Maj mesec matematike održana je 2012. godine. Svake godine se promoviše određena tema kojoj je posvećen najveći broj aktivnosti. 2016. godine tema skupa bila je "Lice matematike" i tada je izabrano deset nastavnika matematike, koji su na konkursu, na kojem je bilo preko 200 učesnika, proglašeni za najkreativnije nastavnike matematike i u okviru ove manifestacije javnosti su predstavili svoja iskustva sa časova, takmičenja i uopšte rada sa školarcima. Prošle godine je glavna tema bila Teorija verovatnoće, a tada je organizovan i prvi međunarodni matematički šou program u Srbiji. Ove godine se organizuje sedmi po redu Maj mesec matematike, koji je posvećen algoritmima. Manifestacija traje od 14.5.2018. do 1.6.2018.

San Marino

Jedna od mojih prvih asocijacija na San Marino su Igre bez granica, koje pamtim iz detinjstva, a gde je između ostalih učestvovala i ova mala država. Mnogo godina kasnije, sasvim neplanirano, obrela sam se u San Marinu. Prilikom izleta u Rimini, pažnju mi je privukla tabla sa voznim redom na relaciji Rimini - San Marino. Nakon kraćeg ubeđivanja supruga (tada dečka), zaputili smo se ka brdima gde je smeštena ova simpatična država-grad, udaljena nešto više od 20 km od Riminija.

Sa svih strana okružen Italijom, a ipak nezavisan, San Marino je drugačiji i od Italije i od svih ostalih evropskih država i to ne samo po veličini, koja iznosi tek nešto više od 60 km2 i svega 12 km udaljenosti između najsevernije i najjužnije tačke. Ipak, minijaturni San Marino nije najmanja država u Evropi, jer su od njega manji Vatikan i Monako, a jeste veoma interesantna destinacija, koja se može obići za svega jedan dan.

San Marino je jedna od najstarijih država na svetu, osnovana daleke 301. godine, kada je bila u sastavu Rimskog carstva. Prema legendi, San Marino je osnovao klesar Marin sa ostrva Rab, kada je zbog progona hrišćana, sa prijateljem pobegao u Rimini i sakrio se na obližnju planinu Titano, gde je sagradio kapelicu na mestu današnjeg centra San Marina. Podrazumeva se da je država naziv dobila po svom osnivaču.

Iako San Marino nije u sastavu Evropske Unije, ne postoji granični prelaz na ulazu u ovu državu, već smo po belo-plavim zastavama sa krunom i natpisu u znak dobrodošlice, prepoznali da smo stigli u San Marino.

Centar glavnog grada San Marina, koji nosi isti naziv kao i država, datira iz trinaestog veka i zajedno sa planinom Titano, od 2008. godine se nalazi pod okriljem UNESCO-a, što može zahvaliti svojoj jedinstvenoj istoriji i institucionalnom nasleđu. Tu se nalazi mnoštvo srednjevekovnih građevina, palata i crkava, kao i restorana, kafića i prodavnica suvenira. Najvažnije crkve su Bazilika svetog Marina i Crkva svetog Petra. U San Marinu postoji i nekoliko interesantnih muzeja, poput Muzeja imigranata, Muzeja voštanih figura, Muzeja oružja i Muzeja neobičnih predmeta. Grad je okružen zidinama i bedemima.

Najviši vrh San Marina je Monte Titano, koji se nalazi na nadmorskoj visini od 739 m. Do njega se može stići strmim stepenicama ili putem za automobile. Usput se nalaze italijanska i francuska ambasada, kao i Skupština i sedište predsednika Vlade i prvog coveka San Marina, kapetan-regenta, koji se bira dva puta godišnje, na proleće i jesen. Obično se u aprilu i u oktobru vrši izbor kapetan-regenta i tada se u San Marinu održavaju brojne svečanosti. U vreme naše posete San Marinu, polovinom februara meseca, nije bilo nikakvih dešavanja ni gužve ali nismo imali ni tako fascinantan pogled sa Titana zbog magle.

San Marino je i dobra destinacija za šoping, posebno naselje Seravele, gde se u šoping centrima i hipermarketima može naći povoljnija roba nego u Italiji. Mi nismo išli u šoping, pa nemam detaljnije informacije o tome ali San Marino svakako preporučujem, bar u varijanti jednodnevnog izleta.

Manastir Žiča

Prepoznatljiva po crvenoj boji fasade, Žiča se i po svojoj lokaciji razlikuje od većine manastira u Srbiji, koji se uglavnom nalaze u manje pristupačnim predelima. Nasuprot tome, Žiča je izgrađena u plodnoj ravnici, na samo 6 km od centra Kraljeva, nadomak Mataruške banje. Ta lokacija je izabrana jer je skoro na istoj udaljenosti od Konstantinopolja i Rima. Smatralo se da će mu takav položaj obezbediti zaštitu od krstaša, mada je kasnije manastir Žiča često bio na meti različitih osvajača.

Žiča je podignuta početkom trinaestog veka, kao sedište Srpske autokefalne arhiepiskopije, na čelu sa Svetim Savom. Verovanje je da crvena boja manastirske fasade simbolizuje krv svetih mučenika koji su stradali za svoju veru. Neki dokumenti govore u prilog tome da je Sveti Sava zahtevao da glavna crkva manastira Žiča bude obojena u crveno. Ovaj manastir je zadužbina kralja Stefana Prvovenčanog, koji je u njoj krunisan 1217. godine. U Žiči je krunisano sedam kraljeva iz loze Nemanjića, među kojima su i Stefanovi sinovi – Radoslav i Vladislav. 

U manastirskom kompleksu su iz srednjeg veka sačuvane samo mala crkva svetog Petra i Pavla i glavna crkva, posvećena Vaznesenju Gospodnjem, koji se u narodu praznuje kao Spasovdan, pa je zbog toga ova crkva poznata kao crkva svetog Spasa. Svi ostali objekti su novijeg datuma. Arhitektonski, Žiča pripada raškoj školi, a freske, koje se nalaze u ovom manastiru, urađene su u vizantijskom stilu. Neke slabije očuvane freske potiču iz trinaestog veka, dok su najznačajnije freske nastale u četrnaestom veku. 

Žiča je 1979. godine proglašena za spomenik kulture od izuzetnog značaja. Danas je to ženski manastir u vlasništvu Srpske pravoslavne crkve. Ispred manastirskog kompleksa nalazi se parking. Obezbeđen je pristup osobama sa hendikepom i u porti i u manastirskoj crkvi. S obzirom da je Žiča ženski manastir, u manastirskim konacima mogu prenoćiti samo žene.

Cottage Žiča, Žiča

U blizini jednog od naših najpoznatijih manastira, Žiče, nema mnogo smeštajnih objekata. Hoteli su uglavnom koncentrisani u Kraljevu, a u Žiči se može pronaći tek poneki privatni smeštaj, poput Cottage Žiča, u kojem smo mi prenoćili. To je dvospratna kuća sa lepim dvorištem, u kojoj se izdaju sobe na spratu. Naša soba je gledala na rečicu Žiču i lep pejzaž uokviren stenama. Kupatilo u objektu je zajedničko za dve sobe, ali nije bilo drugih gostiju, pa nam to nije smetalo.

Cottage Žiča je oko 2 km udaljena od manastira. Do ovog smeštaja se stiže asfaltiranim putem, koji postoji do mostića, a onda se prelazi na makadam, nekih 200 m. Objekat vodi Ruskinja, koja se pre nekoliko godina preselila u Žiču, kako nam je rekla, zbog lepe klime. Vrlo slabo govori srpski ali se sa njenim rusko-srpskim solidno možete sporazumeti.

U blizini Cottage Žiča postoji restoran pored reke, gde je kupalište, koje je veoma lepo uređeno i tokom letnje sezone je veoma posećeno. Kada se krene malo dalje kroz šumu, može se naći još nekoliko skrivenih mesta za kupanje. Vazduh je čist i dosta je sveže uveče, čak i kada je preko dana veoma toplo. U neposrednoj blizini postoje i četiri planinarske staze, od kojih je najkraća dugačka samo 400 m, a najduža trasa je duga 8 km. Prema tome, turisti koji posete Žiču na par dana, osim obilaska manastira, mogu uživati u kupanju, šetnji, planinarenju i čistom vazduhu.

Vrnjačka banja

Od moje prve posete Vrnjačkoj banji, koja mi je u maglovitom sećanju, jer sam tada imala samo 6 godina, Vrnjačka banja se značajno promenila. Iz godine u godinu ovo naše najpoznatije i najveće banjsko lečilište dobija sve više sadržaja i poprima sve moderniji izgled. Ne znam ni sama koliko sam puta bila u Vrnjačkoj banji ali znam da sam skoro svaki put primetila neku novinu. Grade se novi hoteli, restorani, bazeni, spa centri, etno kompleksi. Šetalište je sve sređenije sa bogatom ponudom domaćih proizvoda i suvenira, a i sve je više turista u banji, među kojima je dosta stranaca.

Ono što se ne menja jeste bogatstvo lekovitih izvora, kao i priroda kojom je Vrnjačka banja okružena. Na osnovu arheoloških nalazišta, ustanovljeno je da je u Vrnjačkoj Banji postojalo lečilište još u doba Rimljana. Međutim, tek 1868. godina se smatra pravim početkom razvoja banje, kada je formirano Osnovatelno fundatorsko društvo kiselo-vruće vode u Vrnjcima. To je bila prva turistička organizacija na Balkanu. Ubrzo je počela izgradnja banjskih kupatila, a narednih godina su polako počeli da niču prvi ugostiteljski objekti, vile i pansioni.

Danas se u Vrnjačkoj banji zna za 7 lekovitih izvora. Mineralna lekovita voda i blato koriste se za lečenje širokog spektra oboljenja, kao što su: bolesti jednjaka, želuca, mokraćnih kanala, bubrega, upala jetre i žučnih kanala, poremećaji u varenju, anemija, dijabetes, kardiovaskularne bolesti, reumatske i ginekološke bolesti.

Prvi otkriveni izvor mineralne vode je Topli mineralni izvor, tzv. Topla voda, koji je smešten u centru banje. Kao što mu ime govori, voda sa ovog izvora je topla i njena temperatura iznosi 36.5°C. To je izvor najtoplije vode od svih izvora u Vrnjačkoj banji. Sudeći po arheološkim iskopinama, ovaj izvor je postojao još u praistoriji. Izvori Snežnik i Slatina otkriveni su krajem 19. veka. Snežnik se nalazi u neposrednoj blizini Vrnjačke reke. Temperatura vode ovog izvora je 17°C. Izvor Slatina je smešten u zoni Lipovačke reke i ima još nižu temperaturu vode - oko 14°C. Izvor Jezero se nalazi sa leve strane Vrnjačke reke, između izvora Snežnik i Slatina, pored malog jezera, odakle potiče njegov naziv. Temperatura vode sa ovog izvora je 27°C. Ova četiri izvora (Topla voda, Snežnik, Slatina i Jezero) koriste se u terapijama.

Osim njih u Vrnjačkoj banji i okolini su poznata još tri izvora mineralnih voda: Beli izvor, Borjak i Vrnjačko vrelo. Ta tri izvora su „najmlađa“, tj. najkasnije su otkriveni. Beli izvor i Borjak pronađeni su tek 1992. godine. Beli Izvor se nalazi kod ušća Lipovačkog potoka u Lipovačku reku. Mineralna voda ovog izvora ima temperaturu 29.5°C. Borjak je 700 m udaljen od Snežnika i predstavlja izvor vode čija je temperatura 17°C. Najmlađi izvor u Vrnjačkoj Banji je Vrnjačko vrelo, koji je pronađen 1999. godine. Nalazi se na pola puta između Kraljeva i Kruševca i iz njega izvire voda temperature 18.7°C. Vode sa izvora Topla voda i Vrnjačko vrelo koriste se kao flaširane vode za piće.

Neosporno je da se turistička organizacija u Vrnjačkoj banji trudi da posetiocima pruži što više sadržaja. Na šetalištu se nalazi čuvena maskota Gočko, pored koje je obavezno fotografisanje :) i jedan od najpoznatijih mostova u Srbiji - most ljubavi, gde zaljubljeni parovi vezuju katance na kojima ispisuju svoja imena i time simbolično zaključavaju svoju ljubav, a ključ bacaju u reku.

Popularnosti Vrnjačke banje dosta doprinose manifestacije, od kojih neke tradicionalno privlače veliki broj turista iz zemlje i inostranstva. Iako u Vrnjačkoj banji tokom cele godine ima nekih dešavanja, najposećeniji događaji se odigravaju preko leta. To su Vrnjački karneval i muzički festival LoveFest. Vrnjački karneval se održava polovinom jula, čime se na veseo i originalan način obeležava datum osnivanja prve turističke organizacije na Balkanu (14.7.1868.). Na brojnim izložbama, koncertima, pozorišnim predstavama, sportskim dešavanjima, a pre svega na velikoj karnevalskoj povorci u okviru Vrnjačkog karnevala, svake godine okupi se preko dvesta hiljada posetilaca iz zemlje i sveta. Ovaj karneval je i dobitnik nagrade „Turistički cvet“. Nešto kraću tradiciju ima muzički festival LoveFest, koji okuplja poznate domaće i strane izvođače i održava se početkom avgusta pored Vrnjačkog jezera. Ova manifestacija je za kratko vreme dostigla veliki broj posetilaca. Lovefest će ovog leta biti održan tradicionalni deseti put, od 4. do 6. avgusta.

Prirodne lepote Vrnjačke banje i njene okoline takođe privlače veliki broj turista. Blizina planine Goč, Vrnjačka reka, Japanski vrt, Vrnjački park i jezero čine ovu banju idealnim mestom za odmor i opuštanje.